2025-09-01

Ruszają konsultacje ustawy o ,,rolniku aktywnym''

W rządowym rejestrze projektów ustaw znalazł się długo oczekiwany przez producentów rolnych projekt ustawy o ,,aktywnym rolniku''. Zgodnie z przepisami UE od 2023 r. płatności bezpośrednie i płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, są przyznawane wyłącznie rolnikom aktywnym zawodowo, co oznacza, że stosowanie definicji aktywnego rolnika jest obowiązkowe dla państw członkowskich.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, umocowana w przepisach UE definicja rolnika aktywnego zawodowo z założenia ma służyć ukierunkowaniu wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) na faktycznych rolników, zapewniając tym samym efektywne wykorzystanie środków finansowych. Ponadto definicja ta odnosi się bezpośrednio do podmiotu składającego wniosek o płatności i faktu uzyskiwania przez ten podmiot dochodów z działalności rolniczej.

- Ponadto państwa członkowskie mogą ustanowić negatywny wykaz rodzajów działalności pozarolniczej, w porównaniu z którymi działalność rolnicza jest zazwyczaj marginalna (lista negatywna) oraz ustalić, na podstawie swoich uwarunkowań krajowych lub regionalnych, kwotę płatności bezpośrednich nie wyższą niż 5 000 euro, poniżej której rolników w każdym przypadku uznaje się za rolników aktywnych zawodowo - poinformowano.

Zgodnie z nowymi rozwiązaniami weryfikacja aktywności rolniczej odbywałaby się na podstawie minimalnych kosztów ponoszonych na działalność rolniczą lub przychodów z działalności rolniczej, przy czym rolnik miałby możliwość wyboru sposobu udowodnienia prowadzenia tej działalności. Jednocześnie zaproponowano, aby wysokość poniesionych kosztów lub uzyskanych przychodów odnosiła się do wielkości gospodarstwa z roku poprzedzającego rok złożenia wniosku.

Do dyspozycji rolników będzie szeroki katalog dowodów, określony w rozporządzeniu, dzięki którym rolnicy będą mogli udowodnić prowadzenie działalności rolniczej. Rolnik będzie mógł również udowodnić prowadzenie działalności rolniczej poprzez udokumentowanie, że jest VAT-owcem.

- Konsultacje potrwają 21 dni i bardzo liczę na aktywny udział organizacji rolniczych i społecznych w ocenie konkretnych przepisów. Chciałbym, aby porządkowanie przepisów odbywało się przy szerokim zaangażowaniu środowiska rolniczego – powiedział minister rolnictwa Stefan Krajewski, zapowiadając rozpoczęcie kolejnego etapu prac nad ustawą o „Aktywnym Rolniku”.

Najważniejsze zmiany zawarte w projekcie ustawy:

Aktywność rolnicza będzie weryfikowana na podstawie realnych kosztów lub przychodów z działalności rolniczej, a rolnicy będą mogli wybrać, w jaki sposób chcą udowodnić prowadzenie gospodarstwa.
Nowe rozwiązania przewidują weryfikację prowadzenia działalności rolniczej (również dla rolników, którzy w danym roku nie uzyskują przychodów ze sprzedaży płodów rolnych). Dokumentami potwierdzającymi będą m.in.:
a) faktura (lub inny równoważny dowód) za zakup nawozów, środków ochrony roślin, materiału siewnego i rozmnożeniowego, usług lub zabiegów agrotechnicznych, ubezpieczeń;
b) faktura (lub inny równoważny dowód) za sprzedaż płodów rolnych;
c) dowód opłacenia czynszu dzierżawnego;
d) dowód zapłaty za pracę najemną;
e) umowa kontraktacji lub umowa dostawy.

Wysokość akceptowanych kosztów lub przychodów (np. na jednostkę powierzchni gospodarstwa) zostanie określona w akcie wykonawczym na podstawie danych dotyczących rzeczywistych kosztów i przychodów ponoszonych przez rolników w Polsce. Takie rozwiązanie pozwoli elastycznie reagować na zmiany zachodzące m.in. na rynku środków do produkcji czy przy zmieniających się cenach produktów rolnych.

Przepisy projektowanej ustawy określają również listę kryteriów, które pozwolą automatycznie uznać rolnika za aktywnego zawodowo, bez konieczności dodatkowych działań administracyjnych. Wśród tych kryteriów znalazły się:

posiadanie zwierząt zarejestrowanych w systemie Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt, przy obsadzie co najmniej 0,3 DJP/ha UR;
otrzymywanie płatności związanych z produkcją;
korzystanie z płatności w ramach ekoschematów: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, Integrowana Produkcja Roślin, Biologiczna ochrona upraw, Materiał siewny kategorii elitarny i kwalifikowany, dobrostan zwierząt;
otrzymywanie płatności ekologicznych;
korzystanie ze wsparcia na rozwój dla małych gospodarstw, premii dla młodych rolników oraz na inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność;
udział w unijnej sieci danych dotyczących poziomu zrównoważenia gospodarstw rolnych (FSDN);
otrzymywanie dopłat z tytułu zużycia materiału siewnego kategorii elitarny, kwalifikowany lub ekologiczny, mających charakter pomocy de minimis w rolnictwie.